Интересно почитать [104] |
История Несвижа [70] |
Легенды Несвижа [49] |
Несвиж в прессе [124] |
Нясвiжскiя навiны [35] |
Культура Несвижа [33] |
Город Реутов, Московская область. Россия
Город Росолини, Область Сицилия, Италия
Город Пулавы, Люблинское воеводство, Польша
Город Злотув, Великопольское воеводство, Польша
Город Одолянов, Великопольское воеводство, Польша
Город Горис, Область Сюник, Армения
Город Лайхинген, земля Баден-Вюртембер, Германия
Главная » Статьи » Культура Несвижа |
Касцёл
Божага Цела ў Нясвіжы ўнікальны па многіх прычынах. Гэта — першы на
тэрыторыі Усходняй Еўропы храм у стылі барока (збудаваны на замову
Мікалая Крыштафа Радзівіла Сіроткі італьянскім архітэктарам Джавані
Марыя Бернардоні ў 1593 годзе). Тут — трэцяя па велічыні
крыпта-пахавальня ў Еўропе. І пахавальня гэтая не абы-каго, а саміх
князёў Радзівілаў на чале з вялікім Сіроткам, які і збудаваў касцёл
разам з замкам. Паглядзець на гэтыя помнікі архітэктуры ў Нясвіж штогод
прыязджае каля 100 тысяч турыстаў. І гэта — з улікам таго, што замак
зараз рэстаўруецца, і можна пабачыць з сярэдзіны толькі невялікую ягоную
частку. Распачалося ўжо і аднаўленне касцёла Божага Цела. Пра ўсё гэта
мы гутарым з шаноўным ксяндзом-пробашчам Пятром Шарко.
"Я спадзяюся, што пры аднаўленні касцёла будуць зважаць на якасць, а не на тэрміны засваення сродкаў"
— У прэсе прайшла інфармацыя, што зараз пачынаецца аднаўленне касцёла. На якой стадыі гэтая праца знаходзіцца? — Аднаўленне касцёла распачалося з самага пачатку года, з таго часу, калі былі выдаткаваныя сродкі з рэспубліканскага фонду, а менавіта з Міністэрства культуры — адзін мільярд беларускіх рублёў, і з абласнога бюджэту — таксама адзін мільярд беларускіх рублёў. Цяпер ідуць гістарычныя і інжынерныя даследаванні гэтага будынка, робіцца праектна-каштарысная дакументацыя: што менавіта патрабуе рэстаўрацыі, колькі гэта будзе каштаваць. Ад верасня плануецца распачаць капітальны рамонт даху. У 1944 годзе дах быў пашкоджаны пажарам ад бомбы і цалкам згарэў. І ў першапачатковы выгляд ён не вярнуўся, хоць ксёндз Каласоўскі, геніяльны чалавек, які вельмі шмат зрабіў для гэтага храма, вельмі ўдала тады затушыў пажар: не быў заліты будынак і фрэскі. У адрозненне ад нядаўняга пажару ў замку: там пры непрафесійным тушэнні шмат што пашкодзілі... У 1944 годзе пажар не патрапіў у касцёл, аднак амаль усе драўляныя канструкцыі даху згарэлі. І наколькі дазвалялі сродкі, рамонт даху быў праведзены: зрабілі новыя бэлькі, новую бляху. Гэта быў 1944 год, і рабілі гэта ўвосень, вельмі хутка — за 2,5 месяца. Ксёндз Каласоўскі збіраў у людзей яйкі, сала, іншыя прадукты — гэта ўсё прадавалася, і за атрыманыя грошы куплялася бляха, дамаўляліся з ляснічым, каб ён выдзяляў лес. На жаль, тады не быў адноўлены першасны выгляд даху — зразумела, які быў час... Бо дах, паводле гістарычных звестак з ХVІІ стагоддзя — быў накрыты керамічнаю дахоўкаю, вырабленай у форме лацінскай літары S — гэткія гістарычныя экзэмпляры падчас даследаванняў былі знойдзеныя пад дахам на скляпеннях. Ёсць прапанова такая, каб аднавіць тую дахоўку, а купалы пакрыць меддзю (ёсць адпаведныя гістарычныя звесткі). Было таксама шмат упрыгажэнняў на фасадзе касцёла, на даху... Гэта таксама Каласоўскі не меў магчымасці аднавіць. Знайшлі і такія цікавыя звесткі: на самым верхнім узроўні купала быў абсталяваны такі балконік, з якога па вялікіх урачыстасцях рабілі светлавую ілюмінацыю... Таксама стаялі фігуры розных святых, вазы на фасадзе — захавалася гэта цяпер толькі на цэнтральным фасадзе... Я спадзяюся, у працэсе рэстаўрацыі ўсе гэтыя страчаныя элементы вернуцца. Гэта тое, што плануецца зрабіць сёлета. Як будзе выглядаць далейшы працэс рэстаўрацыйны, гэта залежыць, зразумела, ад наяўнасці сродкаў. Адзінае, чаго я баюся, каб з касцёлам не было тое, што з замкам: будаўнікам вылучаюць сродкі і даюць тэрмін, каб іх засвоіць. Аднак у часе рэстаўрацыі заўсёды выяўляюцца новыя звесткі, дэталі, адкрыцці — і тады ў гэтыя тэрміны ўкласціся немагчыма... Я вельмі хачу, каб у нашым выпадку было ўсё зроблена не на хуткасць, а на якасць. Аднак ужо ёсць трывога: згаданыя раней 2 мільярды трэба абавязкова "засвоіць" сёлета. І вось гэтае "засвоіць" мяне пужае. "У алтарнай частцы ўжо адвалілася некалькі кавалкаў фрэскі..." — Уважлівы вернік ці наведнік пабачыць: у храме ўжо адваліўся кавалак алтарнай фрэскі. У якім стане знаходзіцца ўнікальны жывапіс, фрэскі ў касцёле? Якога яны патрабуюць умяшальніцтва? — На гэты момант яны патрабуюць умяшальніцтва — замены даху. Бо займацца зараз фрэскамі — гэта нелагічна і неразумна. Просты чалавек, нават мой бацька, які мае 84 гады, сказаў бы: недарэчна рабіць рамонт у хаце, калі працякае дах, бо шпалеры ўсё роўна адлепяцца. Таму ў першую чаргу трэба забяспечыць дах, каб па сценах не цякла і не ўсмоктвалася гэтая вільгаць, больш абараніць касцёл ад грунтовых водаў, ад зменаў кліматычных і ўнутраных. Асабліва вялікая вільготнасць у касцёле ўвесну і ўвосень, калі ідуць дажджы. Добра было б паставіць якое прыстасаванне, каб гэтую вільгаць сцягваць, каб не асядала на сценах і на падлозе. ...Фрэскі не ў самым дрэнным стане. Але я не магу сцвярджаць як даследчык ці знаўца фрэсак, бо я з'яўляюся святаром. Павінна быць заключэнне спецыялістаў. У першую чаргу я скажу, што ў алтарнай частцы за 2 гады я заўважыў, што некалькі кавалкаў самой тынкоўкі не хочуць трымацца, адпадаюць... Але фрэскі — гэта з апошніх этапаў, як і арган, інтэр'еры... — Ваш касцёл адметны ад іншых яшчэ і тым, што ён зазнае вялікую навалу турыстаў, якія едуць да вас проста тысячамі. Скажыце як святар, наколькі дарэчна гэта ў храме, калі некалькі разоў на дзень сюды завальваецца цэлы аўтобус турыстаў, якія, не ведаючы правілаў паводзінаў у касцёле, пачынаюць нешта аглядаць, мацаць, патрабаваць? — Гэта нармалёвая практыка ва ўсім свеце — турызм. Толькі што вельмі часта праяўляецца такая тэндэнцыя нядобрая — калі турысты патрабуюць, каб мы адчынілі храм тады, калі гэта немагчыма, ці нават такія часамі казусы ўзнікаюць: "Чаго вы тут моліцеся, учынілі нейкі малебен, а мы здалёк прыехалі, хочам паглядзець, а вы нас не пускаеце пахадзіць па храме!" У першую чаргу гэта храм, святыня, дзе людзі могуць маліцца, узяць шлюб, ахрысціць сваіх дзяцей, паспавядацца, пабыць у цішыні. Гэты храм мае назву касцёл Божага Цела. Тут ёсць Хрыстос, захоўваюцца Святыя Дары. Часамі няма пашаны ў тых турыстаў. Робіш заўвагі, што неадпаведна апранутыя — абражаюцца і абураюцца: што вы тут ад нас хочаце, нам вельмі горача! Я кажу: ну, тады вы памыліліся. Як вам горача — ідзіце на пляж, а гэта — святыня. Ватыкан на мінулым тыдні вынес пастанову: не прапускаць на тэрыторыю Ватыкана, нават на плошчу перад саборам Святога Пятра ў неадпаведным адзенні: у майках без рукавоў і шортах, бо вельмі часта турысты прыходзяць ледзь не ў бікіні. Гэта неадпаведны строй. У музей ці рэстаран мы не ідзём у бікіні, а надзяваем прыгожую сукенку. Дык чаму ў касцёл ідзяце неадпаведна? — Якія тайны адкрыў Нясвіжскі касцёл за час Вашага служэння тут? Як лічыце, ці шмат тут тайнаў яшчэ? — Тайнаў, напэўна, шмат. Нават не тайнаў, а гістарычных звестак. Напрыклад, ні для нікога не з'яўляецца тайнаю, што ззаду і збоку касцёла быў езуіцкі калегіум, і падмуркі яго засталіся. Нават ёсць інфармацыя, што падвалы гэтага будынка захаваліся. У часе навуковай калегіі па рэстаўрацыі касцёла прабліснула нават прапанова аднавіць калегіум! Можа, гэта правільна, бо тут калі рабілі даследаванні глебы, рабілі зандажы, загналі зонд — правяралі, наколькі моцны грунт, на якім стаіць касцёл, — дык адзін зонд застаўся ў зямлі: якраз трапілі на гэты фундамент, і зонд у ім засеў. Хто будзе рабіць рэстаўрацыйныя працы праз 100 гадоў — знойдзе яго як гістарычную цікавостку!.. (усміхаецца) Хачу напрыканцы яшчэ раз звярнуцца да турыстаў, каб яны не падумалі, што я супраць іх наведвання. Мы заўжды рады бачыць усіх вернікаў і проста людзей, якія цікавяцца нашым касцёлам. Аднак заклікаю памятаць, што гэта — найперш Храм Божы, прызначаны для вернікаў. Але ў вольны час (парафіяне пагадзіліся на адпаведным пасяджэнні), з адпаведнымі ўмовамі наведвання касцёла (адзенне, паводзіны і г. д.), дазваляем гэта рабіць. Шчыра вітаем усіх! Крынiца: labadzenka.by | |
Категория: Культура Несвижа | Добавил: nesvizh1223 (03.09.2010) | |
Просмотров: 831 | Рейтинг: 5.0/3 | |
Всего комментариев: 0 | |