|
Хацеў бы прэзэнтаваць шаноўнаму спадарству свой ўлюбёны шэдэўр рукі Мольцфэльдта - ГІДРУ (HYDRA)!
Як
ўжо зь першага здымка стала бачна, ў мольцфэльдтаўскіх гарматах
тлумачыць назву непатрэбна кінуўшы вокам на саму гармату. Сымболіка
ясная і моцная. У гэтых мольцфэльдтаўскіх гарматах мяне надзвычай
захапляе таксама спалучэньне новай тэхнікі вайны (і сам замак і гарматы
для яго былі на ўзроні тагачаснай фартыфікацыйнай і артылерыйскай веды),
але і містычнасьць, якой імкнуліся надзяліць гэтыя бязьлітасныя
руры.
Адлітая ў 1599 годзе ў Нясьвіжы
гармата па ўсіх прыкметах паходзіць з варштата Мольцфэльдта. Справа ў
тым, што яго імя ёсьць толькі на двух гарматах (Мэлюзіне і Хімеры).
Упершыню гідра згадваецца ўжо ў 1626 г. Відаць у час Паўночнай вайны у
1706 была вывезена швэдамі і разам з іншымі гарматамі Нясьвіжскага замка
закапаная ў Лахве (у АГАДзе ёсьць сьпіс тых гарматаў, але да яго чшэ
пукі не дацягнуліся). У 1717 г. Радзівілы адкапалі іх і вярнулі ў замак,
дзе яна знаходзілася да 1915 г. У 1867 г. яе перамааляваў Гумінскі.
Можаце, дарэчы, параўнаць наколькі яно блізкае да арыгналу.
У канцы ХІХ - пачатку ХХ ст. было зроблена адно з першых фота ГІДРЫ аўтарства Пуляноўскага.
У 1915 годзе гарматы былі
"эвакуяваны" ў Расею, каб больш не вярнуцца ў Нясьвіж (спадзяюся
дачакацца іх сьветлага вяртаньня). Прычынай было імклівае набліжэньне
фронту, аргумэнтавалася, тым, каб немцы ў будучым не пералілі іх на
снарады і не забівалі "нашых бацькоў, братоў і сыноў". У 1922-23 гг. па
рыскай дамове ГІДРА разам з іншымі сваімі сястрычкамі была перададзена
Польшчы і патрапла на двор каралеўскага замка, які яна на шчасьце
перажыла. Да слова на многіх гарматах бачны істотныя пашкоджаньні, якія я
першапачаткова прымаў за атрыманыя яшчэ ў баях за Нясьвіж. Аднак
пазьней заўважыў, што на даваенных фота ніякіх пашкоджаньняў ня было. На
шчасьце ГІДРУ не закраную ніводзін снарад ці камень, калі руйнаваўся
варшаўскі замак. Што рабілася ў час вайны з гарматай пакуль мне
невядома, але зараз яна заняла сваё месца між іншых Радзівілаўскіх
гарматаў у экспазіцыі Музэя польскага войска. І крыху фота з музэя:
Ерусалімскі крыж Мікалая Крыштафа Радзівіла Сіроткі.
 Чоп з галавою ці то пса, ці то льва, ці то грыфона.
NICOLAVS CHRI/STOPHORUS/ RADZIWIL / DG. OLICAE ET IN NESVISCH / DVX ETV A.D. M.D.XC.IX
 HYDRA PARO LVCTVS PICE/OS DVM CONCITO FLVCTVS / ГІДРА. РЫХТУЮ САМОТУ, КАЛІ ЎЗДЫМАЮ ЧОРНУЮ ХВАЛЮ.
І ў канцы крыху пра парамэтры гарматы: ядро вагою 3/4 фунта, калібр 51 мм, даўжыня 32 калібры, дальнасьць стрэлу 1200 м.
Radziwill.by дзякуе Волкаву Міколе за інфармацыю і фатаграфіі. | 
